Zachowek Zduńska Wola
Jak uzyskać zachowek Zduńska Wola?
Po śmierci osoby, jej majątek przechodzi na współmałżonka oraz dzieci (spadkobierców). Gdy następuje otwarcie spadku po zmarłym, może może ono nastąpić na podstawie przepisów ustawy lub na podstawie testamentu sporządzonego przez spadkodawcę. W przypadku podziału spadku zgodnie z ustawą, w pierwszej kolejności prawo do dziedziczenia nabywa małżonek oraz dzieci spadkodawcy. Otrzymują oni równą część spadku, po połowie. Natomiast w przypadku testamentu, spadkodawca ma możliwość dysponowania swoim majątkiem, co jednak nie zawsze oznacza, że najbliższa rodzina zostanie w nim uwzględniona. Dlatego, w celu ochrony interesów tych bliskich, którzy nie zostali uwzględnieni w testamencie, istnieje instytucja zachowku.. Co to takiego? Komu przysługuje i w jakiej wysokości?
Czym jest zachowek?
Celem zachowku jest ochrona osób które dotąd były najbliższe spadkodawcy, ale z pewnych powodów w sposób wystarczający nie uczestniczyły w dziale spadku. Osoby te zostały pominięte w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych jeszcze przed śmiercią spadkodawcy. Osoby Uprawnione do zachowku mogą żądać zapłaty od osób, które nabyły prawa do spadku.
Zachowek (definicja) – instytucja prawa spadkowego, mająca na celu ochronę najbliższych osób spadkodawcy przed dowolnym korzystaniem przez niego ze swobody testowania i rozporządzania jeszcze za życia swoim majątkiem w drodze darowizn. Oznacza on wartość wyrażoną w pieniądzu, obliczoną w sposób określony szczegółowo w kodeksie cywilnym, w oparciu przede wszystkim o wartość aktywów i pasywów spadku oraz niektórych darowizn dokonanych przez spadkodawcę, która musi przypaść osobom uprawnionym do zachowku, należącym do najbliższej rodziny spadkodawcy.
Może on zostać pokryty przez powołanie do dziedziczenia (ustawowe lub testamentowe), zapis windykacyjny albo darowiznę. W wypadku, gdy uprawniony nie otrzymał zachowku w takiej postaci, może on zażądać od spadkobierców (a w pewnych sytuacjach także od zapisobierców windykacyjnych i obdarowanych) - świadczenia pieniężnego służącego uzupełnieniu roszczenia o zachowek.
Obowiązek zapłaty
Obowiązek zapłaty powstaje w chwili śmierci spadkodawcy i należy do długów spadkowych. Ratio legis polega tu na założeniu, że każda osoba w razie śmierci ma moralny obowiązek pozostawienia przynajmniej części majątku swoim najbliższym. A tymczasem zdarza się, że spadkodawca sporządzając testament pominie takie osoby. Ta instytucja ma zatem zabezpieczyć interesy najbliższych zmarłemu osób, pominiętych przez spadkodawcę w testamencie.
Zachowek Zduńska Wola i okolice
Pomagamy w uzyskaniu zachowku, sprawach spadkowych majątkowych i rozwodowych. Zadzwoń.
Zasady dziedziczenia. Kto jest uprawniony do spadku?
Ustawowo, czyli z mocy prawa w pierwszej kolejności osobami uprawnionymi do spadku są zstępni. Są to dzieci spadkodawcy i jego małżonek.
Dziedziczą majątek spadkowy w równych częściach. Pamiętać jednak należy, że część jaka przypada małżonkowi nie może być niższa
od ¼ całości spadku. Jeżeli brak jest zstępnych, to wtedy do spadku mają prawo małżonek i jego rodzice. Natomiast rodzice zmarłego mają prawo w takiej sytuacji
ubiegać się o zachowek.
Kto jest osobą uprawnioną?
Komu przysługuje zachowek?
Według art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego osoby, które są uprawnione do jego otrzymania to wszyscy spadkobiercy, którzy nabywają prawo do spadku z zgodnie z ustawą z grupy 1. , lub jeżeli brak takowych - spadkobiercy z grupy 2.
Są to zatem takie osoby:
1. małżonek testatora (spadkodawcy)
2. każdy zstępny, czyli każdy kolejny potomek tej samej osoby - każde dziecko, wnuk, prawnuk, itd.
3. rodzice osoby zmarłej, z zastrzeżeniem gdy brak jest naturalnych dzieci, czyli potomków spadkodawcy.
Natomiast do grupy zstępnych dzieci Kodeks Cywilny zalicza:
1. naturalnych (dzieci) potomków zmarłego
2. dzieci, które zostały wcześniej adoptowane (przysposobione) przez testatora
3. dzieci, które spadkodawca wcześniej uznał jako własne
4. potomstwo (dzieci) pozamałżeńskie spadkodawcy.
Komu nie przysługuje zachowek?
Kto nie jest uprawniony do zachowku?
Osoby, bez prawa do zachowku:
- małżonek, pozostający w chwili śmierci spadkodawcy w separacji
- małżonek, wobec którego spadkodawca wniósł pozew o rozwód z orzeczeniem jego wyłącznej winy
- wszyscy, którzy w testamencie zostali wydziedziczeni
- dalsi krewni (zięć, synowa, teściowie)
- osoby uznane za niegodne dziedziczenia
- spadkobiercy, którzy odrzucili spadek
- osoby uprawnione do zachowku, ale wcześniej otrzymały od zmarłego darowizny o wartości przynajmniej równej kwocie należnego im zachowku.
Jaka jest kwota zachowku? Jak przebiega zapłata?
Wysokość tego roszczenia jest określona w prawie spadkowym (art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego), natomiast formą zapłaty najczęściej jest w gotówka.
Kwota zapłaty uzależniona jest od części majątku, która przypadałaby spadkobiercy gdyby dziedziczył ustawowo. Osoby, które są uprawnione mają prawo do połowy przynależnego im udziału.
Niepełnoletnie dzieci z kolei (w momencie otwarcia spadku) oraz osoby trwale niezdolne do pracy mogą liczyć na 2/3 należnego udziału.
Do zapłaty roszczenia o zachowek są zobowiązani inni spadkobiercy bądź osoby, którym spadkodawca zapisał majątek lub jego część.
Dla większości spadkobierców otrzymany spadek (w sytuacji kiedy uprawnione osoby zażądają zapłaty zachowku)
może stanowić pewien kłopot, bowiem nierzadko spadek stanowią nieruchomości lub inne prawa, które trudno jest szybko spieniężyć.
Granice wydziedziczenia
Prawo uprawnionego do zachowku przysługuje mu ze względu na szczególny, bardzo bliski stosunek rodzinny istniejący między
nim a spadkodawcą i w istocie służy urzeczywistnieniu obowiązków moralnych, jakie spadkodawca ma względem swoich najbliższych.
Z powyższych względów instytucja zachowku i wynikające z niej uprawnienia dla spadkobierców ustawowych w sposób oczywisty
ograniczają zasadę swobody testowania, prawo spadkodawcy do zupełnie dowolnego rozrządzenia swoim majątkiem z pominięciem
osób najbliższych.[1] Kodeks cywilny przewiduję jednak możliwość wydziedziczenia, czyli pozbawienia przez spadkodawcę, jego
zstępnych, małżonka lub rodziców uprawnienia do zachowku.
Trzeba pamiętać, że spadkodawca ma możliwość wydziedziczenia uprawnionego tylko w kreślonych przez ustawodawcę sytuacjach.
Przede wszystkim wydziedziczyć można uprawnionego do zachowku, który wbrew woli spadkodawcy uporczywie postępuje w sposób
sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Następnym powodem wydziedziczenia może być dopuszczenie się względem spadkodawcy
albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
a także regularne niedopełnianie obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy.
Wydziedziczenie będzie jednak nieskuteczne, gdy jego przyczyna nie wynika bezpośrednio z treści testamentu, nawet jeśli w rzeczywistości
owa przyczyna wydziedziczenia faktycznie zachodziła. Stąd też tak ważne jest precyzyjne formułowanie treści testamentu.
Testator powinien w testmencie szczegółowo opisać przykłady czynności lub zachowania uprawnionego do zachowku bądź ich brak,
które w jego ocenie pozbawiają go prawa do udziału w spadku. Testament, który nie zawiera żadnych zarzutów pod adresem
uprawnionego do zachowku bądź opisów jego niewdzięcznych postępowań, pomimo że posiada prawidłową formę testamentu notarialnego,
nie bedzie stanowić podstawy do skutecznego wydziedziczenia. Posłużenie się przez spadkodawcę jedynie sformułowaniem, że uprawniony
do zachowku uporczywie nie dopełniał obowiązków rodzinnych, bez szczegółowego określenia tych obowiązków, jest niewystarczające.[2]
Spadkodawca został ponadto ograniczony przez ustawodawcę w ten sposób, że odebrał mu możliwość wydziedziczenia uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Wówczas wydziedziczenie, które soztało już wcześniej zawarte w testamencie będzie bezskuteczne. Przy czym nie jest istotne w jakiej formie przebaczenie nastąpiło.[3] Dotyczy to nawet sytuacji, gdy spadkodawca w chwili przebaczenia nie miał zdolności do czynności prawnych, wystarczy bowiem, że miał dostateczne rozeznanie. Spadkobierca wydziedziczony w testamencie, któremu już z innych przyczyn nie służy roszczenie o zachowek, w celu ochrony innego interesu prawnego może żądać ustalenia, że wydziedziczenie jest bezpodstawne.[4]
Zachowek Zduńska Wola i okolice
Zadzwoń! Pomagamy w uzyskaniu zachowku
Dochodzenie praw z tytułu dziedziczenia jest czynnością wyjątkowo skompilowaną. Ze względu na zawiłe i często trudne do oszacowania roszczenia, wymaga to dużej
i wyspecjalizowanej wiedzy prawniczej, sporego nakładu pracy, czasu i środków, koniecznych do ustalenia składników majątku, ich wartości oraz przysługujących praw.
Ponieważ często majątek testatora bywa pokaźny, a potencjonalnych zainteresowanych w jego podziale jest wielu uczestników, to rzetelne i uczciwe wykonanie postępowania spadkowego często bywa emocjonujące i trudne.
Jeżeli już na tym etapie istnieją sporne kwestie, to warto w tej sytuacji skorzystać z pomocy i wsparcia dobrego prawnika od spraw majątkowych.
Dlatego, w tej dziedzinie zawsze warto skorzystać z usług doświadczonych prawników.
[1] Wyrok SA w Warszawie z 27.10.2009 r., sygn. akt VI ACa 376/09, Legalis
[2] Wyrok SA w Poznaniu z 13.01.2011 r., sygn. akt I ACa 1021/10, Legalis
[3] Uchwała SN – IC z 14.06.1971 r., sygn. akt III CZP 24/71, Legalis
[4] Wyrok SN – IC z 09.12.1974 r., sygn. akt I CR 873/74, Legalis
