Zachowek Tarnowskie Góry
Jak uzyskać zachowek Tarnowskie Góry?
Po śmierci osoby, jej majątek przechodzi na współmałżonka oraz dzieci (spadkobierców). Gdy następuje otwarcie spadku po zmarłym, może może ono nastąpić na podstawie przepisów ustawy lub na podstawie testamentu sporządzonego przez spadkodawcę. W przypadku podziału spadku zgodnie z ustawą, w pierwszej kolejności prawo do dziedziczenia nabywa małżonek oraz dzieci spadkodawcy. Otrzymują oni równą część spadku, po połowie. Natomiast w przypadku testamentu, spadkodawca ma możliwość dysponowania swoim majątkiem, co jednak nie zawsze oznacza, że najbliższa rodzina zostanie w nim uwzględniona. Dlatego, w celu ochrony interesów tych bliskich, którzy nie zostali uwzględnieni w testamencie, istnieje instytucja zachowku.. Co to takiego? Komu przysługuje i w jakiej wysokości?
Czym jest zachowek?
Zachowek to element prawa spadkowego. Jej celem jest ochrona osób najbliższych spadkodawcy, które z różnych powodów w wystarczający sposób nie uczestniczyły w podziale spadku. Zostały pominięte w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych przed śmiercią spadkodawcy. Uprawnieni do zachowku mają prawo żądać zapłaty od osób, które nabyły prawa do spadku.
Zachowek (definicja) – instytucja prawa spadkowego, mająca na celu ochronę najbliższych osób spadkodawcy przed dowolnym korzystaniem przez niego ze swobody testowania i rozporządzania jeszcze za życia swoim majątkiem w drodze darowizn. Oznacza on wartość wyrażoną w pieniądzu, obliczoną w sposób określony szczegółowo w kodeksie cywilnym, w oparciu przede wszystkim o wartość aktywów i pasywów spadku oraz niektórych darowizn dokonanych przez spadkodawcę, która musi przypaść osobom uprawnionym do zachowku, należącym do najbliższej rodziny spadkodawcy.
Roszczenie takie może zostać pokryte przez powołanie do dziedziczenia (ustawowe lub testamentowe), zapis windykacyjny albo darowiznę, a w wypadku, gdy osoba uprawniona nie otrzymała zachowku w takiej postaci, może on żądać od spadkobierców (a w pewnych sytuacjach także od zapisobierców windykacyjnych i obdarowanych) świadczenia pieniężnego służącego uzupełnieniu zachowku (roszczenie o zachowek).
Obowiązek zapłaty
Obowiązek zapłaty powstaje w chwili śmierci spadkodawcy i należy do długów spadkowych. Ratio legis polega na wyjściu z założenia, że każdy człowiek w razie śmierci ma moralny obowiązek pozostawienia choćby części majątku swym najbliższym, a może się zdarzyć, że spadkodawca sporządzając testament pominie takie osoby. Zachowek zabezpiecza interesy osób najbliższych pominiętych przez spadkodawcę w testamencie.
Zachowek Tarnowskie Góry i okolice
Pomagamy w uzyskaniu zachowku, sprawach spadkowych majątkowych i rozwodowych. Zadzwoń.
Zasady dziedziczenia - kto jest uprawniony do spadku?
W pierwszej kolejności z mocy prawa osobami uprawnionymi do spadku są zstępni, czyli dzieci spadkodawcy i małżonek.
Osoby te dziedziczą majątek w równych częściach, jednak z zastrzeżeniem, że część przypadająca małżonkowi nie może być niższa
niż ¼ całości spadku. W momencie gdy brak jest zstępnych, do spadku nabywają prawo małżonek i jego rodzice. W tej sytuacji rodzice zmarłego
mogą ubiegać się o zachowek.
Komu przysługuje zachowek?
Kto jest osobą uprawnioną?
Artykuł 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego określa szczegółowo osoby, które zostały uprawnione do jego uzyskania.
Są to przede wszystkim wszyscy spadkobiercy, którzy nabywają prawo do spadku z zgodnie z ustawą z grupy pierwszej, a w przypdaku ich braku - z grupy drugiej, to jest:
1. każdy zstępny, czyli kolejni potomkowie tej samej osoby, to jest dzieci, wnuki, prawnuki, itd.
2. małżonek osoby zmarłej
3. rodzice osoby zmarłej, ale jedynie w sytuacji gdy brak jest dzieci spadkodawcy.
Z kolei do grupy zstępnych dzieci prawo spadkowe zalicza:
1. wszystkich naturalnych potomków spadkodawcy
2. dzieci, które są przysposobione (adoptowane) przez spadkodawcę
3. dzieci, które zostały uznane przez spadkodawce jako własne
4. wszystkie dzieci pozamałżeńskie spadkodawcy.
Kto nie jest uprawniony do zachowku?
Komu nie przysługuje zachowek?
Prawo do zachowku nie będzie przysługiwać:
- osobom uprawnionym do zachowku, ale już otrzymały od spadkodawcy darowizny o wartości równej lub większej od kwoty należnego im zachowku.
- spadkobiercom odrzucającym spadek
- wszyscy ewentualnie wydziedziczeni w testamencie
- małżonek, pozostający w separacji z chwilą śmierci spadkodawcy
- małżonek, wobec którego testator (zmarły) wniósł pozew o rozwód z orzeczeniem jego wyłącznej winy
- dalsi krewni (zięć, synowa, teściowie)
- osoby uznane przez spadkodawcę za niegodne dziedziczenia
Forma zapłaty. Jaka jest kwota zachowku?
Najczęściej wypłacany jest w formie gotówkowej a jego wysokość jest określona w prawie spadkowym, a dokładnie w art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego.
Kwota ta jest uzależniona od części majątku, która mogłaby przypadać spadkobiercy w przypadku dziedziczenia ustawowego. Osobom uprawnionym do zachowku należy się 1/2 przynależnego im udziału.
Natomiast niepełnoletnie - w chwili otwarcia spadku - dzieci oraz osoby, które są trwale niezdolne do pracy mogą otrzymać 2/3 należnego udziału.
Do zapłaty roszczenia zobowiązani są inni spadkobiercy bądź osoby, którym spadkodawca zapisał majątek lub jego część. Dla większości spadkobierców otrzymany spadek (w sytuacji kiedy uprawnione osoby zażądają jego zapłaty)
może stanowić pewien kłopot, bowiem najczęściej spadek stanowią nieruchomości lub inne prawa, które trudno jest szybko spieniężyć.
Granice wydziedziczenia
Prawo do zachowku przysługuje uprawnionemu ze względu na wyjątkowy, bardzo bliski stosunek rodzinny istniejący pomiędzy
nim a spadkodawcą i w zasadzie służy realizacji obowiązków moralnych, jakie spadkodawca ma wobec swoich najbliższych.
Z tych właśnie względów instytucja zachowku a także wynikające z niej uprawnienia dla spadkobierców ustawowych mogą
ograniczać zasadę swobody testowania i prawo spadkodawcy do całkowicie dowolnego dysponowania swoim majątkiem pomijając
osóby najbliższe.[1] W kodeksie cywilnym przewidziana jest jednak możliwość wydziedziczenia, czyli pozbawienia przez
spadkodawcę, jego zstępnych, małżonka lub rodziców uprawnienia do zachowku.
Spadkodawca ma możliwość wydziedziczenia uprawnionego do zachowku tylko w przewidzianych przez ustawodawcę sytuacjach.
Po pierwsze wydziedziczyć można uprawnionego do zachowku, który wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny
z zasadami współżycia społecznego. Kolejną przyczyną może być dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych
mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci bądź też uporczywe niedopełnianie
względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Wydziedziczenie będzie jednak nieskuteczne, gdy jego przyczyna nie wynika bezpośrednio z treści testamentu, nawet jeśli w rzeczywistości
owa przyczyna wydziedziczenia faktycznie zachodziła. Stąd też tak ważne jest precyzyjne formułowanie treści testamentu.
Testator powinien w testmencie szczegółowo opisać przykłady czynności lub zachowania uprawnionego do zachowku bądź ich brak,
które w jego ocenie pozbawiają go prawa do udziału w spadku. Testament, który nie zawiera żadnych zarzutów pod adresem
uprawnionego do zachowku bądź opisów jego niewdzięcznych postępowań, pomimo że posiada prawidłową formę testamentu notarialnego,
nie bedzie stanowić podstawy do skutecznego wydziedziczenia. Posłużenie się przez spadkodawcę jedynie sformułowaniem, że uprawniony
do zachowku uporczywie nie dopełniał obowiązków rodzinnych, bez szczegółowego określenia tych obowiązków, jest niewystarczające.[2]
Ponadto ustawodawca ograniczył spadkodawcę w ten sposób, że nie ma on możliwości wydziedziczenia uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Wydziedziczenie, które zostało zawarte wcześniej w testamencie będzie wtedy bezskuteczne bez względu na formę, w jakiej przebaczenie nastąpiło.[3] Także w momencie, kiedy spadkodawca w chwili przebaczenia był w pełni zdolności do czynności prawnych. Wystarczy, że miał dostateczne rozeznanie. Warto wiedzieć również, że spadkobierca wydziedziczony w testamencie, któremu z innych przyczyn nie przysługuje roszczenie o zachowek, może w celu ochrony interesu prawnego - żądać ustalenia, że wydziedziczenie jest bezpodstawne.[4]
Zachowek Tarnowskie Góry i okolice
Zadzwoń! Pomagamy w uzyskaniu zachowku
Dochodzenie praw z tytułu dziedziczenia jest czynnością wyjątkowo skompilowaną. Ze względu na zawiłe i często trudne do oszacowania roszczenia, wymaga to dużej
i wyspecjalizowanej wiedzy prawniczej, sporego nakładu pracy, czasu i środków, koniecznych do ustalenia składników majątku, ich wartości oraz przysługujących praw.
Ponieważ często majątek testatora bywa pokaźny, a potencjonalnych zainteresowanych w jego podziale jest wielu uczestników, to rzetelne i uczciwe wykonanie postępowania spadkowego często bywa emocjonujące i trudne.
Jeżeli już na tym etapie istnieją sporne kwestie, to warto w tej sytuacji skorzystać z pomocy i wsparcia dobrego prawnika od spraw majątkowych.
Dlatego, w tej dziedzinie zawsze warto skorzystać z usług doświadczonych prawników.
[1] Wyrok SA w Warszawie z 27.10.2009 r., sygn. akt VI ACa 376/09, Legalis
[2] Wyrok SA w Poznaniu z 13.01.2011 r., sygn. akt I ACa 1021/10, Legalis
[3] Uchwała SN – IC z 14.06.1971 r., sygn. akt III CZP 24/71, Legalis
[4] Wyrok SN – IC z 09.12.1974 r., sygn. akt I CR 873/74, Legalis
