Zachowek Syców
Jak uzyskać zachowek Syców?
Z chwilą śmierci, majątek zmarłego przechodzi na współmałżonka i dzieci (spadkobierców). Do otwarcia spadku dochodzi na mocy ustawy lub testamentu. Z ustawy, do spadku w pierwszej kolejności powoływany jest małżonek i dzieci spadkodawcy, którzy dziedziczą w równych częściach. W testamencie spadkodawca rozporządza swoim majątkiem. Nie zawsze oznacza to, że ujął w nim najbliższą rodzinę. Z tego powodu, celem zabezpieczenia interesów jego bliskich, których nie umieścił w testamencie powstała instytucja zachowku. Co to takiego? Komu przysługuje i w jakiej wysokości?
Czym jest zachowek?
Celem zachowku jest ochrona osób które dotąd były najbliższe spadkodawcy, ale z pewnych powodów w sposób wystarczający nie uczestniczyły w dziale spadku. Osoby te zostały pominięte w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych jeszcze przed śmiercią spadkodawcy. Osoby Uprawnione do zachowku mogą żądać zapłaty od osób, które nabyły prawa do spadku.
Zachowek (definicja) – instytucja prawa spadkowego, mająca na celu ochronę najbliższych osób spadkodawcy przed dowolnym korzystaniem przez niego ze swobody testowania i rozporządzania jeszcze za życia swoim majątkiem w drodze darowizn. Oznacza on wartość wyrażoną w pieniądzu, obliczoną w sposób określony szczegółowo w kodeksie cywilnym, w oparciu przede wszystkim o wartość aktywów i pasywów spadku oraz niektórych darowizn dokonanych przez spadkodawcę, która musi przypaść osobom uprawnionym do zachowku, należącym do najbliższej rodziny spadkodawcy. Zachowek może zostać pokryty przez powołanie do dziedziczenia (ustawowe lub testamentowe), zapis windykacyjny albo darowiznę, a w wypadku, gdy uprawniony do zachowku nie otrzymał zachowku w takiej postaci, może on żądać od spadkobierców (a w pewnych sytuacjach także od zapisobierców windykacyjnych i obdarowanych) świadczenia pieniężnego służącego uzupełnieniu zachowku (roszczenie o zachowek). Obowiązek zapłaty zachowku powstaje w chwili śmierci spadkodawcy i należy do długów spadkowych. Ratio legis polega tu na wyjściu z założenia, że każdy człowiek w razie śmierci ma moralny obowiązek pozostawienia choćby części majątku swym najbliższym, a może się zdarzyć, że spadkodawca sporządzając testament pominie takie osoby. Zachowek zabezpiecza interesy osób najbliższych pominiętych przez spadkodawcę w testamencie.
Zachowek Syców i okolice
Zadzwoń! Pomagamy w uzyskaniu zachowku
Zasady dziedziczenia. Uprawnieni do spadku.
Z mocy prawa, czyli z ustawy, osobami które są uprawnione do spadku w pierwszej kolejności są zstępni, a zatem małżonek i dzieci spadkodawcy.
Dziedziczą oni majątek w równych częściach z takim zastrzeżeniem, że część jaka przypadnie dotychczasowemu małżonkowi nie może być niższa
od ¼ całości spadku. W sytuacji gdy nie ma zstępnych, prawo do spadku nabywa małżonek i jego rodzice. W tym momencie rodzice zmarłego
mogą ubiegać się o zachowek.
Komu przysługuje zachowek?
Kto jest osobą uprawnioną do zachowku?
Osoby, które zostały uprawnione do zachowku są szczegółowo wymienione w art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego. Są to przede wszystkim wszyscy spadkobiercy,
którzy są powołani do spadku z zgodnie z ustawą z grupy pierwszej oraz w przypdaku ich braku z grupy drugiej, czyli:
1. wszyscy zstępni, czyli kolejni potomkowie tej samej osoby - dzieci, wnuki, prawnuki itd.
2. małżonek zmarłego
3. rodzice spadkodawcy, ale w sytuacji braku dzieci spadkodawcy.
Natomiast na podstawie prawa spadkowego, do grupy zstępnych dzieci zalicza się:
1. wszyscy naturalni potomkowie spadkodawcy
2. dzieci przysposobione (adoptowane) przez spadkodawcę
3. dzieci, które zostały uznane przez spadkodawce jako własne
4. dzieci pozamałżeńskie spadkodawcy.
Komu nie przysługuje zachowek?
Kto nie jest uprawniony do zachowku?
Osoby, którym nie przysługuje prawo do zachowku:
- dalsi krewni (zięć, synowa, teściowie)
- wydziedziczeni w testamencie
- uznani za niegodnych dziedziczenia
- spadkobiercy, którzy odrzucili spadek
- małżonek będący w separacji w chwili śmierci spadkodawcy
- małżonek, wobec którego spadkodawca wniósł pozew o rozwód z orzeczeniem jego wyłącznej winy
- uprawnieni do zachowku, którzy wcześniej otrzymali od spadkodawcy darowizny o wartości co najmniej równej kwocie należnego im zachowku.
Jaka jest kwota zachowku? Jak przebiega zapłata zachowku?
Wysokość zachowku jest określona w prawie spadkowym (art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego), natomiast kwota zachowku najczęściej wypłacana jest w gotówce.
Wysokość tej kwoty uzależniona jest od części majątku, która przypadałaby spadkobiercy gdyby dziedziczył ustawowo. Osoby, które są uprawnione do zachowku mają prawo do połowy przynależnego im udziału.
Niepełnoletnie dzieci z kolei (w momencie otwarcia spadku) oraz osoby trwale niezdolne do pracy mogą liczyć na 2/3 należnego udziału.
Do zapłaty zachowku są zobowiązani inni spadkobiercy bądź osoby, którym spadkodawca zapisał majątek lub jego część. Dla większości spadkobierców otrzymany spadek (w sytuacji kiedy uprawnione osoby zażądają zapłaty zachowku)
może stanowić pewien kłopot, bowiem najczęściej spadek stanowią nieruchomości lub inne prawa, które trudno jest szybko spieniężyć.
Granice wydziedziczenia
Ustawodawca zakłada, że spadkodawca posiada względem swoich najbliższych pewne obowiązki moralne, których urzeczywistnieniem
jest właśnie prawo uprawnionego do zachowku. Przysługuje mu ono ze względu na wyjątkowo bliski, szczególny stosunek rodzinny
istniejący pomiędzy nim a spadkodawcą. Jak wobec tego łatwo zauważyć instytucja zachowku i wynikające z niej uprawnienia dla spadkobierców
ustawowych w znaczący sposób ograniczają z tego powodu pełną swobodę testowania. Prawo spadkodawcy do całkowicie dowolnego rozporządzania
swoim majątkiem po śmierci z pominięciem osób najbliższych jest zatem mocno ograniczone.[1] Dlatego kodeks cywilny przewiduje możliwość wydziedziczenia,
czyli mozliwość pozbawienia przez spadkodawcę, jego zstępnych, małżonka lub rodziców prawa do zachowku w sciśle określonych sytuacjach.
Spadkodawca ma możliwość wydziedziczenia uprawnionego do zachowku tylko w przewidzianych przez ustawodawcę sytuacjach.
Po pierwsze wydziedziczyć można uprawnionego do zachowku, który wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny
z zasadami współżycia społecznego. Kolejną przyczyną może być dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych
mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci bądź też uporczywe niedopełnianie
względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Wydziedziczenie będzie jednak nieskuteczne, jeżeli jego przyczyna nie wynika z treści testamentu, nawet gdyby w rzeczywistości
przyczyna wydziedziczenia faktycznie zachodziła. Dlatego też tak ważne jest precyzyjne formułowanie treści testamentu.
Spadkodawca powinien opisać przykłady zachowania czy też czynności uprawnionego do zachowku bądź ich brak, które w jego ocenie
pozbawiły go udziału w spadku. Testament niezawierający żadnych zarzutów pod adresem uprawnionego do zachowku czy też opisów
jego nagannych postępowań, mimo że posiada formę testamentu notarialnego, nie może stanowić skutecznej podstawy do wydziedziczenia.
Samo posłużenie się przez spadkodawcę sformułowaniem, że uprawniony do zachowku uporczywie nie dopełniał obowiązków rodzinnych,
bez wskazania rodzaju obowiązków, nie jest wystarczające.[2]
Spadkodawca został ponadto ograniczony przez ustawodawcę w ten sposób, że odebrał mu możliwość wydziedziczenia uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Wówczas wydziedziczenie, które soztało już wcześniej zawarte w testamencie będzie bezskuteczne. Przy czym nie jest istotne w jakiej formie przebaczenie nastąpiło.[3] Dotyczy to nawet sytuacji, gdy spadkodawca w chwili przebaczenia nie miał zdolności do czynności prawnych, wystarczy bowiem, że miał dostateczne rozeznanie. Spadkobierca wydziedziczony w testamencie, któremu już z innych przyczyn nie służy roszczenie o zachowek, w celu ochrony innego interesu prawnego może żądać ustalenia, że wydziedziczenie jest bezpodstawne.[4]
Zachowek Syców i okolice
Zadzwoń! Pomagamy w uzyskaniu zachowku
Dochodzenie zachowku jest czynnością wyjątkowo skompilowaną. Ze względu na zawiłe i często trudne do oszacowania roszczenia, dochodzenie zachowku wymaga dużej
i wyspecjalizowanej wiedzy prawniczej, sporego nakładu pracy, czasu i środków, koniecznych do ustalenia składników majątku, ich wartości oraz przysługujących praw.
Ponieważ często majątek testatora bywa pokaźny, a potencjonalnych zainteresowanych w jego podziale jest wielu uczestników, to rzetelne i uczciwe wykonanie postępowania spadkowego często bywa emocjonujące i trudne.
Jeżeli już na tym etapie istnieją sporne kwestie, to warto w tej sytuacji skorzystać z pomocy i wsparcia dobrego prawnika od spraw majątkowych.
Dlatego, w tej dziedzinie zawsze warto skorzystać z usług doświadczonych prawników.
[1] Wyrok SA w Warszawie z 27.10.2009 r., sygn. akt VI ACa 376/09, Legalis
[2] Wyrok SA w Poznaniu z 13.01.2011 r., sygn. akt I ACa 1021/10, Legalis
[3] Uchwała SN – IC z 14.06.1971 r., sygn. akt III CZP 24/71, Legalis
[4] Wyrok SN – IC z 09.12.1974 r., sygn. akt I CR 873/74, Legalis
