Zachowek Świerklaniec
Jak uzyskać zachowek Świerklaniec?
Z chwilą śmierci, majątek zmarłego przechodzi na współmałżonka i dzieci (spadkobierców). Do otwarcia spadku dochodzi na mocy ustawy lub testamentu. Z ustawy, do spadku w pierwszej kolejności powoływany jest małżonek i dzieci spadkodawcy, którzy dziedziczą w równych częściach. W testamencie spadkodawca rozporządza swoim majątkiem. Nie zawsze oznacza to, że ujął w nim najbliższą rodzinę. Z tego powodu, celem zabezpieczenia interesów jego bliskich, których nie umieścił w testamencie powstała instytucja zachowku. Co to takiego? Komu przysługuje i w jakiej wysokości?
Czym jest zachowek? Jaka jest definicja zachowku?
Zachowek, będący instytucją prawa spadkowego. ma na celu ochronę i zabezpieczenie praw majątkowych osób dotąd najbliższych spadkodawcy, które jednak zostały pominięte w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych jeszcze przed śmiercią spadkodawcy. A zatem osób, które z różnych powodów w wystarczający sposób nie uczestniczyły w podziale spadku. Uprawnieni mają wtedy prawo żądać zapłaty od osób, które nabyły prawa do spadku.
Zachowek (definicja) – instytucja prawa spadkowego, mająca na celu ochronę najbliższych osób spadkodawcy przed dowolnym korzystaniem przez niego ze swobody testowania i rozporządzania jeszcze za życia swoim majątkiem w drodze darowizn. Oznacza on wartość wyrażoną w pieniądzu, obliczoną w sposób określony szczegółowo w kodeksie cywilnym. Wartość szacowana jest w oparciu przede wszystkim o wartość aktywów i pasywów spadku oraz niektórych darowizn dokonanych przez spadkodawcę, która musi przypaść osobom uprawnionym do tego roszczenia, należącym do najbliższej rodziny spadkodawcy.
Roszczenie to może zostać pokryte przez powołanie do dziedziczenia (ustawowe lub testamentowe), zapis windykacyjny albo darowiznę, a w wypadku, gdy uprawniony do zachowku nie otrzymał zachowku w takiej postaci, może on żądać od spadkobierców (a w pewnych sytuacjach także od zapisobierców windykacyjnych i obdarowanych) świadczenia pieniężnego służącego uzupełnieniu zachowku (roszczenie o zachowek).
Obowiązek zapłaty
Obowiązek zapłaty zachowku powstaje w chwili śmierci spadkodawcy i należy do długów spadkowych. Ratio legis polega tu na wyjściu z założenia, że każdy człowiek w razie śmierci ma moralny obowiązek pozostawienia chociażby części majątku swym najbliższym. A niejednokrotnie może się zdarzyć, że spadkodawca sporządzając testament pominie takie osoby. Zachowek zabezpiecza interesy osób najbliższych pominiętych przez spadkodawcę w testamencie.
Zachowek Świerklaniec i okolice
Pomagamy w uzyskaniu zachowku, sprawach spadkowych majątkowych i rozwodowych. Zadzwoń.
Jakie są zasady dziedziczenia? Kto jest uprawniony do spadku?
Do spadku z mocy prawa osobami uprawnionymi w pierwszej kolejności są zstępni, to jest dzieci spadkodawcy oraz małżonek,
którzy dziedziczą majątek w równych częściach. Należy pamiętać jednak, że część jaka przypada dotychczasowemu małżonkowi nie może być niższa
od ¼ całości spadku. Jeżeli brak jest zstępnych, to do spadku mają prawo małżonek oraz jego rodzice. W takiej sytuacji rodzice zmarłego
mogą ubiegać się o zachowek.
Kto jest osobą uprawnioną?
Komu przysługuje zachowek?
Art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego definiuje osoby, które są uprawnione do zachowku.
Są to zatem wszyscy spadkobiercy, którzy nabywają prawo do spadku z zgodnie z ustawą z grupy pierwszej, a jeżeli brak takowych - spadkobiercy z grupy drugiej
Bedą to więc takie osoby:
1. małżonek osoby zmarłej
2. każdy zstępny, czyli kolejni potomkowie tej samej osoby, to jest dzieci, wnuki, prawnuki, itd.
3. rodzice osoby zmarłej, ale tylko w sytuacji gdy brak naturalnych potomków, czyli dzieci spadkodawcy.
Natomiast do grupy zstępnych dzieci prawo spadkowe zalicza:
1. naturalnych potomków zmarłego
2. dzieci, które zostały adoptowane (przysposobione) przez spadkodawcę
3. dzieci przez spadkodawcę uznane jako własne
4. potomstwo pozamałżeńskie spadkodawcy.
Komu nie przysługuje zachowek?
Kto nie jest uprawniony do zachowku?
Osoby, którym nie przysługuje prawo do zachowku:
- dalsi krewni (zięć, synowa, teściowie)
- wydziedziczeni w testamencie
- uznani za niegodnych dziedziczenia
- spadkobiercy, którzy odrzucili spadek
- małżonek będący w separacji w chwili śmierci spadkodawcy
- małżonek, wobec którego spadkodawca wniósł pozew o rozwód z orzeczeniem jego wyłącznej winy
- uprawnieni do zachowku, którzy wcześniej otrzymali od spadkodawcy darowizny o wartości co najmniej równej kwocie należnego im zachowku.
Forma zapłaty. Jaka jest kwota zachowku?
Najczęściej wypłacany jest w formie gotówkowej a jego wysokość jest określona w prawie spadkowym, a dokładnie w art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego.
Kwota ta jest uzależniona od części majątku, która mogłaby przypadać spadkobiercy w przypadku dziedziczenia ustawowego. Osobom uprawnionym do zachowku należy się 1/2 przynależnego im udziału.
Natomiast niepełnoletnie - w chwili otwarcia spadku - dzieci oraz osoby, które są trwale niezdolne do pracy mogą otrzymać 2/3 należnego udziału.
Do zapłaty roszczenia zobowiązani są inni spadkobiercy bądź osoby, którym spadkodawca zapisał majątek lub jego część. Dla większości spadkobierców otrzymany spadek (w sytuacji kiedy uprawnione osoby zażądają jego zapłaty)
może stanowić pewien kłopot, bowiem najczęściej spadek stanowią nieruchomości lub inne prawa, które trudno jest szybko spieniężyć.
Granice wydziedziczenia
Prawo do zachowku przysługuje uprawnionemu ze względu na wyjątkowy, bardzo bliski stosunek rodzinny istniejący pomiędzy
nim a spadkodawcą i w zasadzie służy realizacji obowiązków moralnych, jakie spadkodawca ma wobec swoich najbliższych.
Z tych właśnie względów instytucja zachowku a także wynikające z niej uprawnienia dla spadkobierców ustawowych mogą
ograniczać zasadę swobody testowania i prawo spadkodawcy do całkowicie dowolnego dysponowania swoim majątkiem pomijając
osóby najbliższe.[1] W kodeksie cywilnym przewidziana jest jednak możliwość wydziedziczenia, czyli pozbawienia przez
spadkodawcę, jego zstępnych, małżonka lub rodziców uprawnienia do zachowku.
Możliwość wydziedziczenia przez spadkodawcę uprawnionego do zachowku może nastąpić tylko w przewidzianych przez ustawodawcę sytuacjach.
Po pierwsze uprawniony do zachowku może zostać wydziedziczony jeżeli w sposób regularny, wbrew woli spadkodawcy postępuje w sposób sprzeczny
z zasadami współżycia społecznego. Inną przyczyną wydziedziczenia może być dopuszczenie się względem spadkodawcy albo którejś z najbliższych
mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci. Także uporczywe niedopełnianie
względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych może być powodem wydziedziczenia.
Trzeba pamiętać, że wydziedziczenie okaże się nieskuteczne, jeżeli jego przyczyna nie wynika bezpośrednio z treści testamentu,
nawet gdyby faktycznie taka przyczyna wydziedziczenia zachodziła w rzeczywistości. Dlatego też tak ważne jest precyzyjne
formułowanie zawartości testamentu. Spadkodawca bowiem powinien opisać dokładnie przykłady zachowania albo czynności uprawnionego
do zachowku bądź ich brak, które jego zdaniem pozbawiają udziału w spadku. Testament niezawierający jakichkolwiek istotnych
zarzutów wobec uprawnionego do zachowku czy też opisów jego niestosownych zachowań, nawet jeśli posiada formą notarialną,
nie będzie skuteczną podstawy do wydziedziczenia. Nie jest wystarczające zatem samo posłużenie się przez spadkodawcę sformułowaniem,
że uprawniony do zachowku uporczywie nie dopełniał obowiązków rodzinnych, bez wskazania rodzaju tych obowiązków.[2]
Ponadto ustawodawca ograniczył spadkodawcę w ten sposób, że nie ma on możliwości wydziedziczenia uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Wydziedziczenie, które zostało zawarte wcześniej w testamencie będzie wtedy bezskuteczne bez względu na formę, w jakiej przebaczenie nastąpiło.[3] Także w momencie, kiedy spadkodawca w chwili przebaczenia był w pełni zdolności do czynności prawnych. Wystarczy, że miał dostateczne rozeznanie. Warto wiedzieć również, że spadkobierca wydziedziczony w testamencie, któremu z innych przyczyn nie przysługuje roszczenie o zachowek, może w celu ochrony interesu prawnego - żądać ustalenia, że wydziedziczenie jest bezpodstawne.[4]
Zachowek Świerklaniec i okolice
Zadzwoń! Pomagamy w uzyskaniu zachowku
Dochodzenie zachowku jest czynnością skompilowaną. Z powodu zawiłych i często trudnych do oszacowania roszczeń, dochodzenie zachowku wymaga dużej
i wyspecjalizowanej wiedzy prawniczej, sporego nakładu pracy, czasu i środków, koniecznych do ustalenia składników majątku, ich wartości oraz przysługujących praw.
Gdy majątek jest naprawdę spory, a zainteresowanych podziałem jest wielu spadkobierców, to wykonanie postępowania spadkowego staje się emocjonującym i wymagającym zadaniem.
W takiej sytuacji warto skorzystać z pomocy dobrego prawnika od spraw majątkowych, który pomoże rozwiązać wszelkie spory i zadba w należyty sposób zadba o interesy osób uprawnionych do zachowku.
[1] Wyrok SA w Warszawie z 27.10.2009 r., sygn. akt VI ACa 376/09, Legalis
[2] Wyrok SA w Poznaniu z 13.01.2011 r., sygn. akt I ACa 1021/10, Legalis
[3] Uchwała SN – IC z 14.06.1971 r., sygn. akt III CZP 24/71, Legalis
[4] Wyrok SN – IC z 09.12.1974 r., sygn. akt I CR 873/74, Legalis
