Zachowek Przemyśl
Jak uzyskać zachowek Przemyśl?
Z chwilą śmierci, majątek zmarłego przechodzi na współmałżonka i dzieci (spadkobierców). Do otwarcia spadku dochodzi na mocy ustawy lub testamentu. Z ustawy, do spadku w pierwszej kolejności powoływany jest małżonek i dzieci spadkodawcy, którzy dziedziczą w równych częściach. W testamencie spadkodawca rozporządza swoim majątkiem. Nie zawsze oznacza to, że ujął w nim najbliższą rodzinę. Z tego powodu, celem zabezpieczenia interesów jego bliskich, których nie umieścił w testamencie powstała instytucja zachowku. Co to takiego? Komu przysługuje i w jakiej wysokości?
Czym jest zachowek?
Zachowek to element prawa spadkowego. Jej celem jest ochrona osób najbliższych spadkodawcy, które z różnych powodów w wystarczający sposób nie uczestniczyły w podziale spadku. Zostały pominięte w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych przed śmiercią spadkodawcy. Uprawnieni do zachowku mają prawo żądać zapłaty od osób, które nabyły prawa do spadku.
Zachowek (definicja) – instytucja prawa spadkowego, mająca na celu ochronę najbliższych osób spadkodawcy przed dowolnym korzystaniem przez niego ze swobody testowania i rozporządzania jeszcze za życia swoim majątkiem w drodze darowizn. Oznacza on wartość wyrażoną w pieniądzu, obliczoną w sposób określony szczegółowo w kodeksie cywilnym, w oparciu przede wszystkim o wartość aktywów i pasywów spadku oraz niektórych darowizn dokonanych przez spadkodawcę, która musi przypaść osobom uprawnionym, należącym do najbliższej rodziny spadkodawcy.
Roszczenie takie może zostać pokryte przez powołanie do dziedziczenia (ustawowe lub testamentowe), zapis windykacyjny albo darowiznę, a w wypadku, gdy osoba uprawniona nie otrzymała zachowku w takiej postaci, może on żądać od spadkobierców (a w pewnych sytuacjach także od zapisobierców windykacyjnych i obdarowanych) świadczenia pieniężnego służącego jego uzupełnieniu.
Obowiązek zapłaty
Obowiązek zapłaty powstaje w chwili śmierci spadkodawcy i należy do długów spadkowych. Ratio legis polega na wyjściu z założenia, że każdy człowiek w razie śmierci ma moralny obowiązek pozostawienia choćby części majątku swym najbliższym, a może się zdarzyć, że spadkodawca sporządzając testament pominie takie osoby. Zachowek zabezpiecza wiec interesy osób najbliższych pominiętych przez spadkodawcę w testamencie.
Zachowek Przemyśl i okolice
Pomagamy w uzyskaniu zachowku, sprawach spadkowych majątkowych i rozwodowych. Zadzwoń.
Zasady dziedziczenia - kto jest uprawniony do spadku?
W pierwszej kolejności z mocy prawa osobami uprawnionymi do spadku są zstępni, czyli dzieci spadkodawcy i małżonek.
Osoby te dziedziczą majątek w równych częściach, jednak z zastrzeżeniem, że część przypadająca małżonkowi nie może być niższa
niż ¼ całości spadku. W momencie gdy brak jest zstępnych, do spadku nabywają prawo małżonek i jego rodzice. W tej sytuacji rodzice zmarłego
mogą ubiegać się o zachowek.
Kto jest osobą uprawnioną?
Komu przysługuje zachowek?
Według art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego osoby, które są uprawnione do jego otrzymania to wszyscy spadkobiercy, którzy nabywają prawo do spadku z zgodnie z ustawą z grupy 1. , lub jeżeli brak takowych - spadkobiercy z grupy 2.
Są to zatem takie osoby:
1. małżonek testatora (spadkodawcy)
2. każdy zstępny, czyli każdy kolejny potomek tej samej osoby - każde dziecko, wnuk, prawnuk, itd.
3. rodzice osoby zmarłej, z zastrzeżeniem gdy brak jest naturalnych dzieci, czyli potomków spadkodawcy.
Natomiast do grupy zstępnych dzieci Kodeks Cywilny zalicza:
1. naturalnych (dzieci) potomków zmarłego
2. dzieci, które zostały wcześniej adoptowane (przysposobione) przez testatora
3. dzieci, które spadkodawca wcześniej uznał jako własne
4. potomstwo (dzieci) pozamałżeńskie spadkodawcy.
Kto nie jest uprawniony do zachowku?
Komu nie przysługuje zachowek?
Prawo do zachowku nie będzie przysługiwać:
- osobom uprawnionym do zachowku, ale już otrzymały od spadkodawcy darowizny o wartości równej lub większej od kwoty należnego im zachowku.
- spadkobiercom odrzucającym spadek
- wszyscy ewentualnie wydziedziczeni w testamencie
- małżonek, pozostający w separacji z chwilą śmierci spadkodawcy
- małżonek, wobec którego testator (zmarły) wniósł pozew o rozwód z orzeczeniem jego wyłącznej winy
- dalsi krewni (zięć, synowa, teściowie)
- osoby uznane przez spadkodawcę za niegodne dziedziczenia
Forma zapłaty i kwota zachowku?
Wysokość tej kwoty jest określona w art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego i zależy od części majątku, która przypadałaby spadkobiercy w przypadku dziedziczenia ustawowego.
Osoby uprawnione do tego roszczenia mają prawo do 50 procent udziału przypisanego im w spadku. Natomiast niepełnoletnie dzieci (w dniu otwarcia spadku) oraz osoby trwale niezdolne do pracy otrzymają 2/3 należnego udziału.
Na spadkobiercach, którym spadkodawca zapisał majątek lub jego część, ciąży obowiązek zapłaty zachowku. Kwota roszczenia najczęściej wypłacana jest w formie gotówkowej.
Dlatego, nierzadko otrzymanie spadku może stanowić problem dla niektórych spadkobierców, gdyż najczęściej majątek spadkowy składa się z nieruchomości lub innych praw,
które trudno jest szybko spieniężyć w sytuacji żądania zapłaty roszczenia przez uprawnione osoby.
Granice wydziedziczenia
Prawo uprawnionego do zachowku przysługuje mu ze względu na szczególny, bardzo bliski stosunek rodzinny istniejący między
nim a spadkodawcą i w istocie służy urzeczywistnieniu obowiązków moralnych, jakie spadkodawca ma względem swoich najbliższych.
Z powyższych względów instytucja zachowku i wynikające z niej uprawnienia dla spadkobierców ustawowych w sposób oczywisty
ograniczają zasadę swobody testowania, prawo spadkodawcy do zupełnie dowolnego rozrządzenia swoim majątkiem z pominięciem
osób najbliższych.[1] Kodeks cywilny przewiduję jednak możliwość wydziedziczenia, czyli pozbawienia przez spadkodawcę, jego
zstępnych, małżonka lub rodziców uprawnienia do zachowku.
Spadkodawca ma możliwość wydziedziczenia uprawnionego do zachowku tylko w przewidzianych przez ustawodawcę sytuacjach.
Po pierwsze wydziedziczyć można uprawnionego do zachowku, który wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny
z zasadami współżycia społecznego. Kolejną przyczyną może być dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych
mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci bądź też uporczywe niedopełnianie
względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Wydziedziczenie będzie jednak nieskuteczne, jeżeli jego przyczyna nie wynika z treści testamentu, nawet gdyby w rzeczywistości
przyczyna wydziedziczenia faktycznie zachodziła. Dlatego też tak ważne jest precyzyjne formułowanie treści testamentu.
Spadkodawca powinien opisać przykłady zachowania czy też czynności uprawnionego do zachowku bądź ich brak, które w jego ocenie
pozbawiły go udziału w spadku. Testament niezawierający żadnych zarzutów pod adresem uprawnionego do zachowku czy też opisów
jego nagannych postępowań, mimo że posiada formę testamentu notarialnego, nie może stanowić skutecznej podstawy do wydziedziczenia.
Samo posłużenie się przez spadkodawcę sformułowaniem, że uprawniony do zachowku uporczywie nie dopełniał obowiązków rodzinnych,
bez wskazania rodzaju obowiązków, nie jest wystarczające.[2]
Ponadto ustawodawca ograniczył spadkodawcę w ten sposób, że nie ma on możliwości wydziedziczenia uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Wydziedziczenie, które zostało zawarte wcześniej w testamencie będzie wtedy bezskuteczne bez względu na formę, w jakiej przebaczenie nastąpiło.[3] Także w momencie, kiedy spadkodawca w chwili przebaczenia był w pełni zdolności do czynności prawnych. Wystarczy, że miał dostateczne rozeznanie. Warto wiedzieć również, że spadkobierca wydziedziczony w testamencie, któremu z innych przyczyn nie przysługuje roszczenie o zachowek, może w celu ochrony interesu prawnego - żądać ustalenia, że wydziedziczenie jest bezpodstawne.[4]
Zachowek Przemyśl i okolice
Zadzwoń! Pomagamy w uzyskaniu zachowku
Dochodzenie zachowku jest czynnością skompilowaną. Z powodu zawiłych i często trudnych do oszacowania roszczeń, dochodzenie zachowku wymaga dużej
i wyspecjalizowanej wiedzy prawniczej, sporego nakładu pracy, czasu i środków, koniecznych do ustalenia składników majątku, ich wartości oraz przysługujących praw.
Gdy majątek jest naprawdę spory, a zainteresowanych podziałem jest wielu spadkobierców, to wykonanie postępowania spadkowego staje się emocjonującym i wymagającym zadaniem.
W takiej sytuacji warto skorzystać z pomocy dobrego prawnika od spraw majątkowych, który pomoże rozwiązać wszelkie spory i zadba w należyty sposób zadba o interesy osób uprawnionych do zachowku.
[1] Wyrok SA w Warszawie z 27.10.2009 r., sygn. akt VI ACa 376/09, Legalis
[2] Wyrok SA w Poznaniu z 13.01.2011 r., sygn. akt I ACa 1021/10, Legalis
[3] Uchwała SN – IC z 14.06.1971 r., sygn. akt III CZP 24/71, Legalis
[4] Wyrok SN – IC z 09.12.1974 r., sygn. akt I CR 873/74, Legalis
