Zachowek Brzeg Dolny
Jak uzyskać zachowek Brzeg Dolny?
Po śmierci osoby, jej majątek przechodzi na współmałżonka oraz dzieci (spadkobierców). Gdy następuje otwarcie spadku po zmarłym, może może ono nastąpić na podstawie przepisów ustawy lub na podstawie testamentu sporządzonego przez spadkodawcę. W przypadku podziału spadku zgodnie z ustawą, w pierwszej kolejności prawo do dziedziczenia nabywa małżonek oraz dzieci spadkodawcy. Otrzymują oni równą część spadku, po połowie. Natomiast w przypadku testamentu, spadkodawca ma możliwość dysponowania swoim majątkiem, co jednak nie zawsze oznacza, że najbliższa rodzina zostanie w nim uwzględniona. Dlatego, w celu ochrony interesów tych bliskich, którzy nie zostali uwzględnieni w testamencie, istnieje instytucja zachowku.. Co to takiego? Komu przysługuje i w jakiej wysokości?
Czym jest zachowek?
Zachowek to element prawa spadkowego. Jej celem jest ochrona osób najbliższych spadkodawcy, które z różnych powodów w wystarczający sposób nie uczestniczyły w podziale spadku. Zostały pominięte w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych przed śmiercią spadkodawcy. Uprawnieni do zachowku mają prawo żądać zapłaty od osób, które nabyły prawa do spadku.
Zachowek (definicja) – instytucja prawa spadkowego, mająca na celu ochronę najbliższych osób spadkodawcy przed dowolnym korzystaniem przez niego ze swobody testowania i rozporządzania jeszcze za życia swoim majątkiem w drodze darowizn. Oznacza on wartość wyrażoną w pieniądzu, obliczoną w sposób określony szczegółowo w kodeksie cywilnym, w oparciu przede wszystkim o wartość aktywów i pasywów spadku oraz niektórych darowizn dokonanych przez spadkodawcę, która musi przypaść osobom uprawnionym, należącym do najbliższej rodziny spadkodawcy.
Roszczenie takie może zostać pokryte przez powołanie do dziedziczenia (ustawowe lub testamentowe), zapis windykacyjny albo darowiznę, a w wypadku, gdy osoba uprawniona nie otrzymała zachowku w takiej postaci, może on żądać od spadkobierców (a w pewnych sytuacjach także od zapisobierców windykacyjnych i obdarowanych) świadczenia pieniężnego służącego jego uzupełnieniu.
Obowiązek zapłaty
Obowiązek zapłaty powstaje w chwili śmierci spadkodawcy i należy do długów spadkowych. Ratio legis polega na wyjściu z założenia, że każdy człowiek w razie śmierci ma moralny obowiązek pozostawienia choćby części majątku swym najbliższym, a może się zdarzyć, że spadkodawca sporządzając testament pominie takie osoby. Zachowek zabezpiecza wiec interesy osób najbliższych pominiętych przez spadkodawcę w testamencie.
Zachowek Brzeg Dolny i okolice
Pomagamy w uzyskaniu zachowku, sprawach spadkowych majątkowych i rozwodowych. Zadzwoń.
Zasady dziedziczenia. Uprawnieni do spadku.
Z mocy prawa, czyli z ustawy, osobami które są uprawnione do spadku w pierwszej kolejności są zstępni, a zatem małżonek i dzieci spadkodawcy.
Dziedziczą oni majątek w równych częściach z takim zastrzeżeniem, że część jaka przypadnie dotychczasowemu małżonkowi nie może być niższa
od ¼ całości spadku. W sytuacji gdy nie ma zstępnych, prawo do spadku nabywa małżonek i jego rodzice. W tym momencie rodzice zmarłego
mogą ubiegać się o zachowek.
Komu przysługuje zachowek?
Kto jest osobą uprawnioną?
Artykuł 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego określa szczegółowo osoby, które zostały uprawnione do jego uzyskania.
Są to przede wszystkim wszyscy spadkobiercy, którzy nabywają prawo do spadku z zgodnie z ustawą z grupy pierwszej, a w przypdaku ich braku - z grupy drugiej, to jest:
1. każdy zstępny, czyli kolejni potomkowie tej samej osoby, to jest dzieci, wnuki, prawnuki, itd.
2. małżonek osoby zmarłej
3. rodzice osoby zmarłej, ale jedynie w sytuacji gdy brak jest dzieci spadkodawcy.
Z kolei do grupy zstępnych dzieci prawo spadkowe zalicza:
1. wszystkich naturalnych potomków spadkodawcy
2. dzieci, które są przysposobione (adoptowane) przez spadkodawcę
3. dzieci, które zostały uznane przez spadkodawce jako własne
4. wszystkie dzieci pozamałżeńskie spadkodawcy.
Komu nie przysługuje zachowek?
Kto nie jest uprawniony do zachowku?
Prawo do zachowku nie przysługuje tymże osobom:
- spadkobiercy, którzy odrzucili spadek
- wszyscy wydziedziczeni w testamencie
- dalsi krewni (zięć, synowa, teściowie)
- osob, które zostały uznane za niegodne dziedziczenia
- małżonek, który pozostaje w separacji w chwili śmierci spadkodawcy
- małżonek, wobec którego spadkodawca wniósł pozew o rozwód z orzeczeniem jego wyłącznej winy
- osoby uprawnione do zachowku, które wcześniej otrzymały od spadkodawcy darowizny o wartości co najmniej równej kwocie należnego im zachowku.
Forma zapłaty i kwota zachowku?
Wysokość tej kwoty jest określona w art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego i zależy od części majątku, która przypadałaby spadkobiercy w przypadku dziedziczenia ustawowego.
Osoby uprawnione do tego roszczenia mają prawo do 50 procent udziału przypisanego im w spadku. Natomiast niepełnoletnie dzieci (w dniu otwarcia spadku) oraz osoby trwale niezdolne do pracy otrzymają 2/3 należnego udziału.
Na spadkobiercach, którym spadkodawca zapisał majątek lub jego część, ciąży obowiązek zapłaty zachowku. Kwota roszczenia najczęściej wypłacana jest w formie gotówkowej.
Dlatego, nierzadko otrzymanie spadku może stanowić problem dla niektórych spadkobierców, gdyż najczęściej majątek spadkowy składa się z nieruchomości lub innych praw,
które trudno jest szybko spieniężyć w sytuacji żądania zapłaty roszczenia przez uprawnione osoby.
Granice wydziedziczenia
Prawo do zachowku przysługuje uprawnionemu ze względu na wyjątkowy, bardzo bliski stosunek rodzinny istniejący pomiędzy
nim a spadkodawcą i w zasadzie służy realizacji obowiązków moralnych, jakie spadkodawca ma wobec swoich najbliższych.
Z tych właśnie względów instytucja zachowku a także wynikające z niej uprawnienia dla spadkobierców ustawowych mogą
ograniczać zasadę swobody testowania i prawo spadkodawcy do całkowicie dowolnego dysponowania swoim majątkiem pomijając
osóby najbliższe.[1] W kodeksie cywilnym przewidziana jest jednak możliwość wydziedziczenia, czyli pozbawienia przez
spadkodawcę, jego zstępnych, małżonka lub rodziców uprawnienia do zachowku.
Spadkodawca ma możliwość wydziedziczenia uprawnionego do zachowku tylko w przewidzianych przez ustawodawcę sytuacjach.
Po pierwsze wydziedziczyć można uprawnionego do zachowku, który wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny
z zasadami współżycia społecznego. Kolejną przyczyną może być dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych
mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci bądź też uporczywe niedopełnianie
względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Trzeba pamiętać, że wydziedziczenie okaże się nieskuteczne, jeżeli jego przyczyna nie wynika bezpośrednio z treści testamentu,
nawet gdyby faktycznie taka przyczyna wydziedziczenia zachodziła w rzeczywistości. Dlatego też tak ważne jest precyzyjne
formułowanie zawartości testamentu. Spadkodawca bowiem powinien opisać dokładnie przykłady zachowania albo czynności uprawnionego
do zachowku bądź ich brak, które jego zdaniem pozbawiają udziału w spadku. Testament niezawierający jakichkolwiek istotnych
zarzutów wobec uprawnionego do zachowku czy też opisów jego niestosownych zachowań, nawet jeśli posiada formą notarialną,
nie będzie skuteczną podstawy do wydziedziczenia. Nie jest wystarczające zatem samo posłużenie się przez spadkodawcę sformułowaniem,
że uprawniony do zachowku uporczywie nie dopełniał obowiązków rodzinnych, bez wskazania rodzaju tych obowiązków.[2]
Ponadto ustawodawca ograniczył spadkodawcę w ten sposób, że nie ma on możliwości wydziedziczenia uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Wydziedziczenie, które zostało zawarte wcześniej w testamencie będzie wtedy bezskuteczne bez względu na formę, w jakiej przebaczenie nastąpiło.[3] Także w momencie, kiedy spadkodawca w chwili przebaczenia był w pełni zdolności do czynności prawnych. Wystarczy, że miał dostateczne rozeznanie. Warto wiedzieć również, że spadkobierca wydziedziczony w testamencie, któremu z innych przyczyn nie przysługuje roszczenie o zachowek, może w celu ochrony interesu prawnego - żądać ustalenia, że wydziedziczenie jest bezpodstawne.[4]
Zachowek Brzeg Dolny i okolice
Zadzwoń! Pomagamy w uzyskaniu zachowku
Dochodzenie praw do majątku spadkowego jest czynnością wyjątkowo skompilowaną. Ze względu na zawiłe i często trudne do oszacowania roszczenia, dochodzenie zachowku wymaga dużej
i wyspecjalizowanej wiedzy prawniczej, sporego nakładu pracy, czasu i środków, koniecznych do ustalenia składników majątku, ich wartości oraz przysługujących praw.
W przypadku, gdy majątek testatora jest znaczny, a liczba potencjalnych uczestników podziału jest duża, rzetelne i uczciwe wykonanie postępowania spadkowego staje się emocjonującym i wymagającym zadaniem.
W sytuacji, gdy w trakcie postępowania spadkowego pojawiają się sporne kwestie między spadkobiercami, warto skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika specjalizującego się w sprawach majątkowych.
[1] Wyrok SA w Warszawie z 27.10.2009 r., sygn. akt VI ACa 376/09, Legalis
[2] Wyrok SA w Poznaniu z 13.01.2011 r., sygn. akt I ACa 1021/10, Legalis
[3] Uchwała SN – IC z 14.06.1971 r., sygn. akt III CZP 24/71, Legalis
[4] Wyrok SN – IC z 09.12.1974 r., sygn. akt I CR 873/74, Legalis
