Zachowek Bogatynia
Jak uzyskać zachowek Bogatynia?
W momencie śmierci, majątek osoby zmarłej przekazywany jest na współmałżonka i dzieci (spadkobierców). Zgodnie z prawem spadkowycm, do otwarcia spadku dochodzi z mocy ustawy lub na podstawie testamentu spadkodawcy. Z ustawy, do przekazania spadku w pierwszej kolejności powoływany jest małżonek i dzieci spadkodawcy, którzy dziedziczą w równych częściach. W testamencie spadkodawca ma w zasadzie pełną możliwość rozporządzania swoim majątkiem, co nie jednak zawsze oznacza, że zostały w nim ujęte osoby najbliższe zmarłemu. Z tego powodu, aby zabezpieczyć interesy jego bliskich, których nie umieścił w testamencie, istnieje właśnie instytucja zachowku.. Co to takiego? Komu przysługuje i w jakiej wysokości?
Czym jest zachowek?
Zachowek to element prawa spadkowego. Jej celem jest ochrona osób najbliższych spadkodawcy, które z różnych powodów w wystarczający sposób nie uczestniczyły w podziale spadku. Zostały pominięte w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych przed śmiercią spadkodawcy. Uprawnieni do zachowku mają prawo żądać zapłaty od osób, które nabyły prawa do spadku.
Zachowek (definicja) – instytucja prawa spadkowego, mająca na celu ochronę najbliższych osób spadkodawcy przed dowolnym korzystaniem przez niego ze swobody testowania i rozporządzania jeszcze za życia swoim majątkiem w drodze darowizn. Oznacza on wartość wyrażoną w pieniądzu, obliczoną w sposób określony szczegółowo w kodeksie cywilnym, w oparciu przede wszystkim o wartość aktywów i pasywów spadku oraz niektórych darowizn dokonanych przez spadkodawcę, która musi przypaść osobom uprawnionym, należącym do najbliższej rodziny spadkodawcy.
Roszczenie takie może zostać pokryte przez powołanie do dziedziczenia (ustawowe lub testamentowe), zapis windykacyjny albo darowiznę, a w wypadku, gdy osoba uprawniona nie otrzymała zachowku w takiej postaci, może on żądać od spadkobierców (a w pewnych sytuacjach także od zapisobierców windykacyjnych i obdarowanych) świadczenia pieniężnego służącego jego uzupełnieniu.
Obowiązek zapłaty
Obowiązek zapłaty powstaje w chwili śmierci spadkodawcy i należy do długów spadkowych. Ratio legis polega na wyjściu z założenia, że każdy człowiek w razie śmierci ma moralny obowiązek pozostawienia choćby części majątku swym najbliższym, a może się zdarzyć, że spadkodawca sporządzając testament pominie takie osoby. Zachowek zabezpiecza wiec interesy osób najbliższych pominiętych przez spadkodawcę w testamencie.
Zachowek Bogatynia i okolice
Pomagamy w uzyskaniu zachowku, sprawach spadkowych majątkowych i rozwodowych. Zadzwoń.
Zasady dziedziczenia - kto jest uprawniony do spadku?
W pierwszej kolejności z mocy prawa osobami uprawnionymi do spadku są zstępni, czyli dzieci spadkodawcy i małżonek.
Osoby te dziedziczą majątek w równych częściach, jednak z zastrzeżeniem, że część przypadająca małżonkowi nie może być niższa
niż ¼ całości spadku. W momencie gdy brak jest zstępnych, do spadku nabywają prawo małżonek i jego rodzice. W tej sytuacji rodzice zmarłego
mogą ubiegać się o zachowek.
Kto jest osobą uprawnioną?
Komu przysługuje zachowek?
Według art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego osoby, które są uprawnione do jego otrzymania to wszyscy spadkobiercy, którzy nabywają prawo do spadku z zgodnie z ustawą z grupy 1. , lub jeżeli brak takowych - spadkobiercy z grupy 2.
Są to zatem takie osoby:
1. małżonek testatora (spadkodawcy)
2. każdy zstępny, czyli każdy kolejny potomek tej samej osoby - każde dziecko, wnuk, prawnuk, itd.
3. rodzice osoby zmarłej, z zastrzeżeniem gdy brak jest naturalnych dzieci, czyli potomków spadkodawcy.
Natomiast do grupy zstępnych dzieci Kodeks Cywilny zalicza:
1. naturalnych (dzieci) potomków zmarłego
2. dzieci, które zostały wcześniej adoptowane (przysposobione) przez testatora
3. dzieci, które spadkodawca wcześniej uznał jako własne
4. potomstwo (dzieci) pozamałżeńskie spadkodawcy.
Komu nie przysługuje zachowek?
Kto nie jest uprawniony do zachowku?
Osoby, którym nie przysługuje prawo do zachowku:
- dalsi krewni (zięć, synowa, teściowie)
- wydziedziczeni w testamencie
- uznani za niegodnych dziedziczenia
- spadkobiercy, którzy odrzucili spadek
- małżonek będący w separacji w chwili śmierci spadkodawcy
- małżonek, wobec którego spadkodawca wniósł pozew o rozwód z orzeczeniem jego wyłącznej winy
- uprawnieni do zachowku, którzy wcześniej otrzymali od spadkodawcy darowizny o wartości co najmniej równej kwocie należnego im zachowku.
Jaka jest kwota zachowku? Jak przebiega zapłata?
Wysokość tego roszczenia jest określona w prawie spadkowym (art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego), natomiast formą zapłaty najczęściej jest w gotówka.
Kwota zapłaty uzależniona jest od części majątku, która przypadałaby spadkobiercy gdyby dziedziczył ustawowo. Osoby, które są uprawnione mają prawo do połowy przynależnego im udziału.
Niepełnoletnie dzieci z kolei (w momencie otwarcia spadku) oraz osoby trwale niezdolne do pracy mogą liczyć na 2/3 należnego udziału.
Do zapłaty roszczenia o zachowek są zobowiązani inni spadkobiercy bądź osoby, którym spadkodawca zapisał majątek lub jego część.
Dla większości spadkobierców otrzymany spadek (w sytuacji kiedy uprawnione osoby zażądają zapłaty zachowku)
może stanowić pewien kłopot, bowiem nierzadko spadek stanowią nieruchomości lub inne prawa, które trudno jest szybko spieniężyć.
Granice wydziedziczenia
Prawo do zachowku przysługuje uprawnionemu ze względu na wyjątkowy, bardzo bliski stosunek rodzinny istniejący pomiędzy
nim a spadkodawcą i w zasadzie służy realizacji obowiązków moralnych, jakie spadkodawca ma wobec swoich najbliższych.
Z tych właśnie względów instytucja zachowku a także wynikające z niej uprawnienia dla spadkobierców ustawowych mogą
ograniczać zasadę swobody testowania i prawo spadkodawcy do całkowicie dowolnego dysponowania swoim majątkiem pomijając
osóby najbliższe.[1] W kodeksie cywilnym przewidziana jest jednak możliwość wydziedziczenia, czyli pozbawienia przez
spadkodawcę, jego zstępnych, małżonka lub rodziców uprawnienia do zachowku.
Spadkodawca ma możliwość wydziedziczenia uprawnionego do zachowku tylko w przewidzianych przez ustawodawcę sytuacjach.
Po pierwsze wydziedziczyć można uprawnionego do zachowku, który wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny
z zasadami współżycia społecznego. Kolejną przyczyną może być dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych
mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci bądź też uporczywe niedopełnianie
względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Wydziedziczenie będzie jednak nieskuteczne, gdy jego przyczyna nie wynika bezpośrednio z treści testamentu, nawet jeśli w rzeczywistości
owa przyczyna wydziedziczenia faktycznie zachodziła. Stąd też tak ważne jest precyzyjne formułowanie treści testamentu.
Testator powinien w testmencie szczegółowo opisać przykłady czynności lub zachowania uprawnionego do zachowku bądź ich brak,
które w jego ocenie pozbawiają go prawa do udziału w spadku. Testament, który nie zawiera żadnych zarzutów pod adresem
uprawnionego do zachowku bądź opisów jego niewdzięcznych postępowań, pomimo że posiada prawidłową formę testamentu notarialnego,
nie bedzie stanowić podstawy do skutecznego wydziedziczenia. Posłużenie się przez spadkodawcę jedynie sformułowaniem, że uprawniony
do zachowku uporczywie nie dopełniał obowiązków rodzinnych, bez szczegółowego określenia tych obowiązków, jest niewystarczające.[2]
Ustawodawca ograniczył spadkodawcę ponadto w ten sposób, że odebrał mu możliwość wydziedziczenia uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Wówczas wydziedziczenie zawarte już wcześniej w testamencie będzie bezskuteczne bez względu na formę, w jakiej przebaczenie nastąpiło.[3] Dotyczy to nawet sytuacji, gdy spadkodawca w chwili przebaczenia nie miał zdolności do czynności prawnych, wystarczy bowiem, że miał dostateczne rozeznanie. Spadkobierca wydziedziczony w testamencie, któremu już z innych przyczyn nie służy roszczenie o zachowek, może w celu ochrony innego interesu prawnego - żądać ustalenia, że wydziedziczenie jest bezpodstawne.[4]
Zachowek Bogatynia i okolice
Zadzwoń! Pomagamy w uzyskaniu zachowku
Dochodzenie zachowku jest czynnością skompilowaną. Z powodu zawiłych i często trudnych do oszacowania roszczeń, dochodzenie zachowku wymaga dużej
i wyspecjalizowanej wiedzy prawniczej, sporego nakładu pracy, czasu i środków, koniecznych do ustalenia składników majątku, ich wartości oraz przysługujących praw.
Gdy majątek jest naprawdę spory, a zainteresowanych podziałem jest wielu spadkobierców, to wykonanie postępowania spadkowego staje się emocjonującym i wymagającym zadaniem.
W takiej sytuacji warto skorzystać z pomocy dobrego prawnika od spraw majątkowych, który pomoże rozwiązać wszelkie spory i zadba w należyty sposób zadba o interesy osób uprawnionych do zachowku.
[1] Wyrok SA w Warszawie z 27.10.2009 r., sygn. akt VI ACa 376/09, Legalis
[2] Wyrok SA w Poznaniu z 13.01.2011 r., sygn. akt I ACa 1021/10, Legalis
[3] Uchwała SN – IC z 14.06.1971 r., sygn. akt III CZP 24/71, Legalis
[4] Wyrok SN – IC z 09.12.1974 r., sygn. akt I CR 873/74, Legalis
