Zaniżona wcześniejsza emerytura - co można zrobić i jakie są korzyści?

Zaniżona wcześniejsza emerytura - wyrównanie i podwyżka emerytury

4 czerwca 2024 roku Trybunał Konstytucyjny wydał przełomowy wyrok w sprawie skargi konstytucyjnej, dotyczącej sposobu obliczania świadczeń emerytalnych. Orzeczenie to ma istotne znaczenie dla wielu emerytów, którzy skorzystali z wcześniejszej emerytury przed 6 czerwca 2012 roku. Trybunał uznał, że art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń przed 6 czerwca 2012 roku, jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji RP.

Kontekst prawny i tło sprawy

Art. 25 ust. 1b ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS został wprowadzony nowelizacją z 2012 roku. Przepis ten stanowił, że podstawę obliczenia emerytury powszechnej pomniejsza się o sumę kwot pobranych wcześniej emerytur. W praktyce oznaczało to, że osoby, które skorzystały z wcześniejszej emerytury, miały pomniejszaną podstawę obliczenia emerytury powszechnej o kwoty już wypłaconych świadczeń.

W 2019 roku Trybunał Konstytucyjny w wyroku o sygnaturze P 20/16 uznał, że stosowanie tego przepisu wobec kobiet urodzonych w 1953 roku, które przeszły na wcześniejszą emeryturę przed 1 stycznia 2013 roku, jest niezgodne z Konstytucją. Jednak problem dotyczył również innych roczników, co stało się przedmiotem dalszych analiz i skarg konstytucyjnych.

Wyrok z 4 czerwca 2024 roku

W skardze konstytucyjnej podniesiono zarzut niekonstytucyjności art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS w odniesieniu do osób, które złożyły wniosek o wcześniejszą emeryturę przed 6 czerwca 2012 roku. Trybunał Konstytucyjny przychylił się do tego stanowiska, uznając, że przepis ten narusza zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Ubezpieczeni, decydując się na wcześniejszą emeryturę, nie mieli świadomości, że ich przyszłe świadczenia emerytalne zostaną pomniejszone o kwoty już pobranych emerytur. Takie działanie ustawodawcy zostało uznane za niezgodne z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji RP.

Możliwości i korzyści dla emerytów

Zgodnie z komunikatem po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego wyrok TK z dnia 4 czerwca 2024 roku otwiera przed emerytami, którzy złożyli wniosek o wcześniejszą emeryturę przed 6 czerwca 2012 roku, możliwość ubiegania się o ponowne przeliczenie świadczeń emerytalnych. Oznacza to, że emerytury powszechne tych osób powinny być obliczane bez pomniejszania o kwoty wcześniej pobranych emerytur.

Trzeba podkreślić, że wspomniany wyrok nie został opublikowany, mimo iż od jego wydania minęło już wiele miesięcy, a Rzecznik Praw Obwyatelskich interweniował już w tej sprawie kilkukrotnie.

Rada ministrów dostrzega problem zaniżonych emerytur jednak zwleka z podjęciem stosownych działań legislacyjnych. Ministerstwa i ZUS wskazują, że takie uporządkowanie przepisów byłoby bardzo kosztowne i wymaga zarezerwowania w budźecie państwa kwoty około 72 miliardów złotych.

Kto może skorzystać z orzeczeń wyroku?

Szacuje się, że wyrok dotyczy blisko 200 tysięcy osób, które przeszły na wcześniejszą emeryturę, w szczególności górników i nauczycieli. Z orzeczenia mogą skorzystać osoby, które:

1. Złożyły wniosek o wcześniejszą emeryturę przed 6 czerwca 2012 roku.

2. Przeszły na emeryturę powszechną po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego.

3. Miały pomniejszoną podstawę obliczenia emerytury powszechnej o sumę kwot pobranych wcześniej emerytur.

Jakie kroki należy podjąć?

Emeryci spełniający powyższe kryteria powinni:

1. Złożyć wniosek do ZUS: Należy przygotować wniosek o ponowne przeliczenie emerytury, powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 roku (sygn. SK 140/20).

2. Oczekiwać na decyzję ZUS: Zakład Ubezpieczeń Społecznych powinien rozpatrzyć wniosek i wydać decyzję o ponownym przeliczeniu świadczenia.

3. W przypadku odmowy: Jeśli ZUS odmówi przeliczenia emerytury, emeryt ma prawo odwołać się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Korzyści z ponownego przeliczenia

Ponowne przeliczenie emerytury może przynieść znaczące korzyści finansowe:

- Wyższe miesięczne świadczenie: Emerytura powszechna obliczona bez pomniejszenia o wcześniej pobrane świadczenia będzie wyższa.

- Wyrównanie za okres wsteczny: Emeryci mogą ubiegać się o wyrównanie za okres od momentu przejścia na emeryturę powszechną do dnia ponownego przeliczenia.

Przykładowo, w jednym z przypadków emerytura wzrosła z około 2 500 zł do 3 200 zł a kwota dopłaty, czyli wyrównania, wynosła blisko 30 000 zł.

Podsumowanie

Wyrównanie i podwyżka wcześniejszej emerytury to istotna kwestia dla emerytów, którzy przez całe życie odprowadzali składki, a w wyniku zakwestionowanych przez Trybunał Konstytucyjny przepisów utracili prawo do pełnych świadczeń emerytalnych. Aktualnie osoby te, zyskujące uprawnienia w następstwie przytoczonego wyroku mogą, w ocenie Trybunału, występować z wnioskami o wznowienie postępowania na zasadach ogólnych. Ponieważ w najbliższych latach nie należy się spodziewać uregulowania tek kwestii w przepisach wykonawczych to takie roszczenia rozpatrywane bedą indywidualnie, na wniosek zainteresowanych.

Można to zrobić osobiście lub za pośrednictwem pełnomocników, na przykład prawników specjalizujących się w dochodzeniu roszczeń od ZUS. Jest to rozwiązanie, które może przynieść wymierne korzyści osobom nie znającym procedur, ale chcącym uzyskać należne świadczenie i dopłatę do zaniżonej emerytury. Dzięki pomocy prawników można odzyskać roszczenie i zapewnić większe comiesięczne wpływy, nie martwiąc się o formalności związane z dochodzeniem roszczeń. Taki proces jest prosty, szybki i wygodny, co sprawia, że coraz więcej osób decyduje się na skorzystanie z tej możliwości.

Jeśli chcesz podjęć działania zmierzające do uzyskania należnej Ci dopłaty i podwyżki wcześniejszej emerytury możesz skorzystać z pomocy specjalistów. Aby uzyskać wszelkie niezbędne informacje i poznać możliwości, wystarczy zadzwonić.

506 246 140